کدخدایی مطرح کرد
شورای نگهبان از نظر مجمع تشخیص درباره CFT تبعیت می‌کند
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوالی در باره سرنوشت لایحه الحاق ایران به CFT گفت: اگر در مجمع تشخیص مصلحت، تشخیص داده شد که منطبق با مصالح ما است این مصوبه هم تصویب خواهد شد.
۱۴:۲۴ - ۱۲ آذر ۱۳۹۷
وانانیوز|
عباسعلی کدخدایی که صبح امروز به مناسبت روز قانون اساسی در برنامه تولویزیونی حالا خورشید حاضر شده بود، در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه بازخورد دریافتی شما از برنامه خوب بدون تعارف چه بود؟ با طنز اظهار کرد: ترجیح من این بود که دوستان دیگری بیایند و پاسخگو باشند. کم کم ما هم داریم مثل شما می‌شویم و در همه برنامه‌ها هستیم. در رابطه با سوالی که پرسیدید واقعیت این است باید به نظرات همه اقشار مردم خصوصا نسل جوان مطالبه‌گر پاسخگو باشیم فارغ از اینکه چه گرایش و نظری داشته باشند یا آن را قبول کنند و قبول نکنند. ما باید به عنوان مسئولین کشور در هر جایی که هستیم پاسخگو باشیم. این بحث دو فایده دارد یکی اینکه اگر واقعا سوال و ابهامی باشد برای افراد برطرف شود و دوم اینکه ما هم از مردم و جوانانمان یاد می‌گیریم. اگر اشتباه کردیم جوانی که مقابل ما نشست آن را گوشزد می‌کند و به من تلنگری می‌خورد که نکن، فلانجا من اشتباه کردم و بروم و آن را اصلاح کنم.
رشیدپور مجری برنامه پرسید: تا حالا به نتیجه رسیدید که اشتباه می‌کنید؟
کدخدایی پاسخ داد: دلیل اینکه کمتر در حوزه اجرایی هستیم و کار ما یک کار شورایی است و نتیجه نهایی حاصل جمع رأیی است که از شورا استخراج می‌شود معمولا کمتر در این زمینه‌ها چنین وضعیتی هست، ولی بله گاهی اوقات ممکن است در بحث انتخابات و قوانین وجود داشته باشد یا حداقل فکر کنیم اگر روش دیگری داشتیم بهتر بود یا مطلب را به گونه دیگری اگر مطرح می‌کردیم اقبال بیشتری می‌شد. البته در نشست‌های خبری معمولا همه رسانه‌ها و خبرنگار‌ها حضور دارند و راحت سوالات خود را می‌پرسند. رسانه‌ها پل ارتباطی بین مردم و مسئولین هستند.
مجری برنامه در رابطه با رای بالای اصلاح طلبان به کدخدایی پرسید که او در این باره اظهار کرد: مجلس ممکن است اعتراض کند و بگویند ما اصلاح طلب نیستیم. همیشه عرض کردم به عنوان یک حقوقدان وظیفه داریم بر اساس معیار‌های حقوقی و قانونی حرکت کنیم. نمی‌توانیم براساس معیار‌های سیاسی حرکت کنیم. در جایی مطرح کردم شورای نگهبان یک باشگاه سیاسی نیست که بخواهد اظهار نظر سیاسی کند. چون وظیفه حقوقی داریم ناچاریم حرف همه را بشنویم و در همان چارچوب و معیار‌های قانون اساسی و قانون عادی حرکت کنیم. تلاش کردم ارتباطم با همه اقشار همین گونه باشد. از دوستانمان نماینده اصلاح طلب و اصولگرا که در مجلس هستند در مجلس با همه ارتباط دارم و رفت و آمد دوستانه و کاری داریم. اگر کاری داشته باشند. بدون مانع به شورا می‌آیند یا من به مجلس می‌روم. معمولا یکشنبه‌ها به مجلس می‌روم در حالی که کار خاصی ندارم و نظراتشان را می‌شنوم و بیشتر در دسترس قرار می‌گیریم.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه قانون اساسی را چه کسانی نوشتند و اینکه می‌گویند قانون مدرنی است درست است؟ یا مانور تبلیغاتی است؟ خاطرنشان کرد: قانون اساسی در کشور‌های مختلف خیلی سابقه طولانی ندارد. به عنوان یک میثاق ملی و منشور برابری و برادری بین مردم جامعه، عقل بشری به این رسیده است که مشترکات خود را اعلام و حول آن مشترکات جامعه خود را اداره کنیم. گاهی قانون اساسی مانند قانون اساسی ما نوشته شده است و در غالب ۱۷۷ اصل است و یا مانند قانون اساسی امریکا و ژاپن و جای دیگر الزاما قانون اساسی نانوشته است، ولی قانون اساسی دارد پس مهم توافق برسر مشترکات است. در ایران، تجربه قانون اساسی مشروطه را داریم که در دوره مظفرالدین شاه و انتخابات مجلس بود که ظرف یک سال به آن متمم اضافه شد؛ و در دوره رضا خان تغییراتی داشت، ولی هیچگاه به اجرا در نیامد و چیزی به عنوان قانون اساسی نداشتیم.
وی افزود: طعم قانون اساسی را پس از انقلاب و با پیروزی انقلاب چشیدیم. زمانی که حضرت امام در روز‌های منتهی به انقلاب به مهندس بازرگان حکمی را ابلاغ کردند که اولا همه پرسی کنید مردم کدامیک از این نظام‌ها را می‌خواهند خیلی مهم است. در کشور‌های دیگری که انقلاب می‌شود و تحولات اساسی صورت می‌گیرد معمولا انتخاب نوع نظام و تصویب قانون اساسی را برای زمانی می‌گذارند که یک نظام استقرار پیدا کند و بعد سراغ این کار می‌روند. امام قبل از پیروزی انقلاب به مهندس بازرگان حکم می‌دهند برای نوع نظام همه پرسی برگزار شود بعد مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی تشکیل شود و بعد سراغ تشکیل مجلس شورای ملی برود. این خیلی در جامعه ما ارزش محسوب می‌شود.
کدخدایی، گقت: جایی شنیدم، ولی نمی‌دانم درست است یا نه، چون سند آن را ندیدم؛ یکی از نزدیکان امام جایی نقل کرده بودند که آن زمان مشخص بود همه مردم یک نظام اسلامی می‌خواهند و به امام پیشنهاد شده بود وقتی همه مردم شما را قبول دارند هر چه شما بگویید مردم قبول می‌کنند که امام فرموده بودند نه! همه پرسی انجام شود و مردم اعلام کنند که چه نظامی را می‌خواهند که همه پرسی ۱۲ فروردین برگزار شد و بعد هم انتخابات مجلس موسسان که بعد‌ها عنوانش مجلس خبرگان قانون اساسی شد و افراد بزرگی در آن شرکت داشتند. مرحوم شهید بهشتی شناخته‌تر هستند، ولی افرادی که گاهی هم مردم نمی‌دانند مانند آیت الله مکارم شیرازی، حضرت آیت الله صافی و آیت الله سبحانی و افراد بسیار برجسته‌ای در این مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشتند.
رشیدپور پرسید: غیر از مراجع عظام تقلید، چهره‌های شاخص سیاسی هم در این جمع حضور داشتند؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان، بیان کرد: مرحوم شهید آیت، بنی صدر و دیگر افراد و حتی اقلیت‌های دینی مانند ارامنه و کلیمی‌ها حضور داشتند. جامعه ایران جامعه‌ای بود که اقوام و اقلیت‌های مختلف داشت و همه مشارکت داشتند. در تدوین پیش نویس قانون اساسی که تهیه شده بود دکتر حبیبی و اساتید حقوق نقش داشتند. آن زمان ما در کوی دانشجوی دانشگاه تهران می‌نشستیم و بحث می‌کردیم. حتی گروه‌ها و احزاب چپ هم فعالیت می‌کردند، چون متن قانون اساسی در اختیار همه قرار گرفته بود و رسانه و روزنامه مثل الان نبود، ولی منتشر شده بود. هر روز تجمعات دانشجویی و جلسات بحث و گفتگو پیرامون قانون اساسی وجود داشت، ولی قانون اساسی در مسیر شکل گیری یک موضوعی بود که همه مردم زمان تصویب آن را لمس می‌کردند و حس می‌کردند قانون اساسی یعنی چه؟ تک تک اصول و تمام مذاکرات توسط تلویزیون پخش می‌شد. در روزنامه‌ها و دانشگاه‌ها بحث بود و مردم نسبت به پیش نویسی که توسط مجلس موسسان در حال تصویب بود آگاه بودند.
رشید پور خطاب به کدخدایی گفت: آن زمان ما مردم را فعال‌تر می‌دیدیم و تعامل بهتر بود.
وی افزود: نمی‌دانم شاید بخاطر سن افراد و مسئولین بود یا فضای آن زمان و اینکه تازگی داشت تعاملات بیشتری را به همراه داشت. اما باید بدانیم حضرت امام تعبیری دارند که می‌فرمایند مردم، ولی نعمت جامعه هستند که نکته بسیار مهم و ارزشمندی است. امام اعتقاد داشتند نه اینکه خدای ناگرده برای تبلیغات و صورت سازی چنین مطالبی را بگویند و به مردم اعتقاد و اعتماد داشتند به همین دلیل مردم هم به امام هیچ شک و شبهه‌ای نداشتند و کافی بود امام مطلبی را بفرمایند و مردم هم حمایت کنند. از لحاظ ساختاری هم دستور حضرت امام زمان پیروزی انقلاب بود در حالیکه که هیچ کشوری این کار را نمی‌کند. ما با وجود تهدید‌های خارجی و نا آرامی مرز‌ها و اینکه کشور‌های منطقه برایمان شاخ و شانه می‌کشیدند برای اولین بار مسئولین و حضرت امام برقانون گرایی تاکید کردند و خیلی از بزرگان دلسوزانه می‌گفتند که قانون اساسی را چند سال آینده تدوین کنیم امام می‌فرمودند: نه الان باید این تدوین شود و نهایتا باز هم برای قانون اساسی همه پرسی انجام شد یعنی مردمی که مجلس خبرگان را انتخاب کردند و به نظام رای دادند دوباره از آن‌ها پرسیده شود قانون اساسی را قابل دارید یا ندارید. خیلی ارزشمند است. در کشور‌های دگیر مجلس وسسان خودش تایید و تصویب می‌کند و تمام می‌شود، ولی جمهوری اسلامی ایران در سال اول پیروری انقلاب قانون اساسی را اینگونه تصویب می‌کند.
مجری برنامه از کدخدایی، پرسید برای اینکه نسل جوان این مطلب را بهتر درک کند بفرمایید امروز دقیقا سالگرد چه اتفاقی است؟ از شما می‌پرسم پس از ۴۰ سال چقدر به قانون اساسی وفادار ماندیم؟
کدخدایی پاسخ داد: تصویب قانون اساسی در مجلس خبرگان قانون اساسی. اصولا نسبت به همه قوانین وقتی تصویب می‌شود انتظار این است که به اجرا در بیاید، ولی تجربه نشان داده برخی قوانین در طول اجرا یا به دلایل مختلف اجرا نمی‌شوند یا ممکن است انحرافی از آن‌ها حاصل شود. اگر اجرا نمی‌شود باید دید مشکل چیست؟ آیا مشکل اقتضائات اجتماعی است؟ برای مثال کشوری که ممکن است درگیر جنگ باشد نتواند همه حقوق و امتیازاتی که قانون اساسی در نظر گرفته برای مردم فراهم کند. شرایط اقتصادی سخت می‌شود و نتواند وعده‌های داده شده در قانون اساسی برای اشتغال و مسکن و رفاه را تامین کند.
وی، اضافه کرد: گاهی اوقات ممکن است عامدا مسئولین یکی یا برخی از اصول را اجرا نکنند که آنجا نهاد پاسدار قانون اساسی و نظارت‌های مختلف باید به میدان بیایند. از مسئول اجرایی و دست اندرکاران توضیح بخواهند چرا آن اصل اجرا نمی‌شود. گاهی اوقات ممکن است تفسیر مختلفی وجود داشته باشد. انحراف از اینجا شروع می‌شود. به همین دلیل همه قوانین اساسی مرجع تفسیری را درنظر گرفتند. در قانون اساسی امریکا ممکن است مصوبه‌ای تصویب شود کسی اعتراض کند که مغایر فلان اصل قانون اساسی است باید به دیوان عالی کشور برود تا مغایرت داشتن و نداشتن بررسی شود. در برخی کشور‌ها مانند ما نظارت پیشینی داریم که شورای نگهبان، شورای قانون اساسی یا دادگاه‌های قانون اساسی معمولا اینگونه عمل می‌کنند که مصوبه‌ای که وضع شده است را اول باید با قانون اساسی منطبق کنند سپس در مسیر اجرا قرار می‌گیرد. پس باید تفکیک قایل شد که اگر خدای ناکرده انحرافی از قانون اساسی وجود دارد یا اجرا نمی‌شود اجرا نشدنش منوط به اتفاقات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و .. است یا مشکلات دیگری داریم.
رشیدپور، گفت: مردم اصلا به حقوق خود در قانون اساسی واقف نیستند. مردم حقوقی بر گردن حاکمیت دارند که وظیفه من و امثال من است که این حقوق را به مردم یادآوری کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: اصولا ما در آموزش قانون اساسی و آموزش عمومی خود بسیار عقب هستیم. در واقع کوتاهی کردیم. اسناد بالادستی و قوانین مهم در کشور‌های مختلف از سنین پایین آموزش داده می‌شوند تا سنین بالا. ما در مورد قانون اساسی و سایر قوانین کجا چنین آموزشی داشتیم؟
کدخدایی در پاسخ به این سوال که در مورد cft دقیقا ایراد شما به این لایحه چیست؟ بسیاری از نمایندگان اصرار دارند این لایحه منطبق با منافع ملی است، اما شورای نگهبان مغایر با قانون اساسی تشخیص می‌دهد، بیان کرد: شورای نگهبان ایراداتی داشت و مجلس اصلاح کرد و حالا مسیر دیگری دارد که در مجمع تشخیص مصلحت است. cft هم مانند بقیه مصوبات بود و شورای نگهبان هیچ نگاه سیاسی نداشت. عده‌ای می‌گویند این مغایر با منافع ملی است و عده‌ای می‌گویند نه موافق منافع ملی است. ما وظیفه‌مان در شورای نگهبان این است که اگر مغایرت با قانون اساسی و شرع مقدس وجود دارد اعلام کنیم. هر حرفی هم می‌خواهیم بزنیم باید در این چارچوب اعلام کنیم. هر مصوبه‌ای چه cft، چه مصوبه‌ای مربوط به بازنشستگی و ... اگر مغایرت داشته باشد و اعلام نکنیم شما از ما می‌پرسید چرا وظیفه خود را انجام ندادید.
مجری برنامه در واکنش به سخنان کدخدایی گفت: ذهن یک جوان به این سمت می‌رود که برای مثال جملاتی مانند قانون بارزه با تامین منابع مالی تروریسم خیلی جملات قشنگی است، ودر مجلس تصویب شدند و شورای نگهبان این دو جمله مثبت را با چه چیز شرعی و قانونی مغایر تشخیص می‌دهد؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان پاسخ داد: در لایحه cft برای مثال در جایی اعلام شده که شما نمی‌توانید خود را در شرایط خاصی استثنا کنید که ما در حقوق به حق شرط یا تحفظ از آن یاد می‌کنیم. وقتی ما در مجلس در یک ماده واحده چندین مورد شرط قرار می‌دهیم و اعلام می‌کنیم، سوالمان از مجلس این است که آیا این‌ها با هم منطبق است؟ و مرجع کنواسیون این‌ها را از شما می‌پذیرد؟ یا برای مثال در رابطه با آی سی جِی در جایی اجازه داده حق شرط گذاشته شود ما هم پذیرفتیم. این بار هم که به کمیسیون مجلس رفتم اعلام کردم برخی از ایرادات قابل اصلاح است. برخی از این‌ها هم مانند استرداد مجرمین و معاضدت‌های قضایی از قدیم فق‌های شورای نگهبان ایراد داشتند و به مجمع می‌رفت. مهم این است همه نهاد‌ها وظیفه قانونی خود را انجام دهند. اگر منطبق با منافع ملی است مرجع دیگری به نام مجمع تشخیص مصلحت که برای این کار است را داریم که اگر شورای نگهبان براساس چارچوب موازین خود مصوبه‌ای را مغایر دانست، ولی منافع ملی ایجاب می‌کند تصویب شود به مجمع اراسال می‌شود و مجمع تشخیص مصلحت نظر می‌دهد.
مجری برنامه پرسید: پس راه مناسب را عبور از مجمع تشخیص مصلحت می‌دانید؟
وی پاسخ داد: بله. اگر در مجمع تشخیص مصلحت، تشخیص داده شد که منطبق با مصالح ما است این مصوبه هم تصویب خواهد شد.
مجری، گفت: آن زمان شورای نگهبان قانونا نمی‌تواند موضعی داشته باشد.
کدخدایی گفت: شورای نگهبان تبعیت می‌کند. ما حدود ۱۵۰ مصوبه داریم که شورای نگهبان ایراد گرفته و مجمع بنابر مصلحت آن را تایید کرده است.
رشید پور طی سوالی پرسید: ماجرای نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام بر قوانین مجلس چیست؟
سخنگوی شورای نگهبان، بیان کرد: اصل ۱۱۰ قانون اساسی تعیین سیاست‌های کلی نظام را برعهده رهبری قرار داده و نظارت بر این سیاست‌ها هم بر عهده رهبری است. ذیل اصل ۱۱۰ اعلام کرده رهبری می‌تواند برخی از اختیارات خود را به دیگری واگذار کند. در گذشته از اواسط دهه ۸۰ این اختیار به خود مجمع تشخیص مصلحت واگذار شده بود و مجمع نظارت می‌کرد که آیا مجلس شورای اسلامی در تصویب مصوبات سیاست‌های کلی را هم لحاظ کرده یا خیر و اگر مشکلی بود از طریق شورای نگهبان اعلام می‌کرد و ما به مجلس اعلام می‌کردیم و مجلس انجام می‌داد. در سال ۹۶ خود مجمع تشخیص مصلحت و مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیشنهاد دادند اختیاری که به خود مجمع تفویض شده است به هیاتی از داخل مجمع تفویض شود و رهبری هم این پیشنهاد را پذیرفتند که به هیاتی واگذار شود که آن هیات از میان خود اعضای مجمع انتخاب شده و نظارت را آن‌ها انجام می‌دهند یعنی در رویه تغییری صورت نگرفته و به جای خود مجمع هیات منتخبی از مجمع این کار را انجام می‌دهند.
مجری برنامه، پرسید: پس پیشنهاد از سوی مرحوم هاشمی رفسنجانی مطرح شده است؟
کدخدایی پاسخ داد: پیشنهاد از سوی مجمع بوده و تردید دارم خود ایشان بودند یا فرد دیگر. چون نسبت به این چند مصوبه حساسیت بیشتری در جامعه مطرح شد و نکته‌ای مغفول بود که پیشنهاد شده بود آیین نامه جدید تدوین شود که این آیین‌نامه هنوز در مجمع تدوین نشده است. سوال این است که اگر مجمع یا هیات عالی نظارت می‌خواهد اعلام نظر کند همان ظرف زمان مقرری است که شورای نگهبان هم دارد یعنی همان ۲۰ روز؟ یا اصلا زمانی ندارد و هر زمانی می‌تواند مطرح شود. این مطلب هنوز مسکوت است و محل اختلاف است و قرار است بررسی شود.
مجری برنامه در سوال دیگری پرسید: زمان تایید صلاحیت، فردی اگر ۶ نفر موافق و ۶ نفر مخالف بودند چه می‌شود؟
سخنگوی شورای نگهبان پاسخ داد: اصل قضایی است که به نفع متهم و یا همان به نفع فرد رای داده می‌شود.
رشیدپور در قالب سوالی طنز از کدخدایی پرسید: حالا که صحبت از عدد ۶ شد شما استقلالی هستید یا پرسپولیسی؟ اصلا فوتبالی هستید؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان، با خنده پاسخ داد: در دوره دبیرستان مجبورمان می‌کردند ورزش کنیم، ولی بعد از آن که اجبار برداشته شد ما هم دیگر همه را فراموش کردیم، ولی ورزشکاران و طرفداران ورزش را دوست داریم.
رشید پور پرسید: فوتبال ملی را پیگیری می‌کنید؟ آخرین بازی فوتبال ایران با کی بود؟
کدخدایی، گفت: حتما. از این سوالات سخت از ما نپرسید.
رشید پور، با خنده گفت: پس پیگیری نمی‌کنید.
مجری با طرح سوال دیگری پرسید: به عقیده شما مهمترین اصل قانون اساسی که در ایران به آن کم لطفی شده است چیست؟ نه به عنوان سخنگوی شورای نگهبان بلکه نظر شخصی خودتان را در این رابطه بیان کنید.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان، پاسخ داد: شاید نتوان یک اصل را به طور خاص مثال بزنیم، اما شاید اصل هشتم قانون اساسی که مربوط و معروف به اصل به امر به معروف و نهی از منکر است. ترتیبات زیبایی در این اصل لحاظ شده اگرچه قانون هم در رابطه با این اصل تصویب شده، اما به نظر من حق آن ادا نشده است. در جایی از این اصل آمده است که در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای است همگانی و متقابل... تا اینجا مشکلی نیست تاکید من برای از این جا به بعد است که می‌گوید وظیفه‌ای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر یعنی من و شما. من اگر اشتباهی کردم انتظار دارم آقای رشیدپور به من تذکر دهد و من نباید ناراحت شوم. دولت اگر ناهنجاری دید از راه صحیح و قانونی پیگیری کند و اصلاح شود و مردم هم نسبت به دولت تدکر دهند. این اصل بسیار زیبا و عمیقی از نظر حقوقی است.
رشیدپور گفت: آقای دکتر الان بیشترین بخش امر به معروف و نهی از منکر از طرف حاکمیت به مردم اعمال می‌شود. یعنی بخش مردمی در حال اعمال است.
کدخدایی گفت: عرض من این است که از طرف حاکمیت اقداماتی که یک دولت انجام می‌دهد همه امر به معروف است. اگر جاده سازی می‌کند یا مقرراتی را وضع می‌کند همه امر به معروف است و چیز دیگری لازم نیست انجام شود. از طرف مردم باید اینگونه منعکس شود که در جامعه امروزی همین رسانه‌ها به عنوان صدای مردم هستند که باید صدای مردم را به گوش مسئولین و دولت در همه جا برسانند. جایی که قانون در حال تصویب بود گفتم مردم باید در این مسیر حرکت کنند. مردم به مردم هم که بدون دخالت شخصی نظر می‌دهند.
مجری برنامه در واکنش گفت: ما آنقدر به برخی قوانین دم دستی عمل کردیم که تا می‌گوییم اصل امر به معروف و نهی از منکر، ۹۹ درصد مردم یاد گشت ارشاد افتاده‌اند. این اتفاق درستی نیست که تا اسمی از یک اصل خوب می‌بریم بگوییم خب گشت ارشاد قرار است عمل کند. اینکه حرف مردم به مسئولان برسد شما در نهاد شورای نگهبان تمهیداتی بیاندیشید مسئولان به حقوق مردم در قانون اساسی قائل باشند نه اینکه تا نکته‌ای در تلویزیون منعکس شد همه دست به دامان جا‌های عجیب و غریب شوند که چرا فلان حرف زده شد و فلان مطالبه مردم مانند کارکنان هفت تپه صورت گرفت.
کدخدایی، بیان کرد: خیلی از این موارد فراوان است.
مجری برنامه، پرسید: یک خلاف قانون اساسی رخ می‌دهد آقای رییس جمهور باید اخطار دهد یا شورای نگهبان باید حواسش باشد؟
سخنگوی شورای نگهبان پاسخ داد: متفاوت است. شورای نگهبان وقتی قانونی در حال تصویب است باید عدم مغایرت با قانون اساسی و شرع را بررسی کند. یعنی بسیاری از قوانین مصوب مجلس را داریم که فق‌های شورای نگهبان به دلیل مغایرت با حقوق مردم ایراد خلاف شرع گرفتند. این مصوبه‌ای که شما در حال تصویب آن هستید حقوق مردم را تضییع می‌کند و به همین دلیل خلاف شرع است. مصداق‌های زیادی دارد. در جا‌هایی اصل ۱۱۳ اشاره دارد که در حوزه اجرا می‌گوید رییس جمهور سوگند یاد می‌کند پاسدار قانون اساسی باشد. طبیعتا در خیلی مواقع رییس جمهور هم می‌تواند ورود کند و اقدام لازم را انجام دهد. گاهی رسانه‌ای می‌شود که رییس جمهور دخالت کند یا تذکر دهد. نه! رییس جمهور می‌تواند اگر انحرافی در حال انجام است لایحه‌ای را تقدیم مجلس کند و از این طریق قانون را اصلاح کند یا اخطار قانون اساسی بدهد.
مجری برنامه در رابطه با قانون منع به کارگیری بازنشستگان پرسید: این تبصره‌هایی که جدیدا و اتفاقا در جا‌هایی که مربوط به دولت هم است رخ می‌دهد چه کسی باید اخطار دهد؟ چه کسی باید جلوی این دور زدن‌ها را بگیرد که ما امیدوارتر به اجرای قانون شویم؟
کدخدایی، گفت: البته، چون قانون عادی است خود مجلس باید انجام دهد. ما دستگاه‌های نظارتی متعددی مانند سازمان بازرسی کل کشور را داریم که وابسته به قوه قضاییه و مسئول نظارت بر حسن اجرای قوانین است. خود مجلس می‌تواند از طریق ابزاری که دارد مانند سوال و استیضاح و تذکر وارد شود. اتفاقا خود مجلس باید در این زمینه پیشگام باشد تا اگر یک دستگاه اجرایی قانون را درست اجرا نمی‌کند از آن سوال کنند و تذکر دهند و اگر لازم است در حد وزیر استیضاح کنند. این‌ها ظرفیت‌های قانون اساسی است.
رشید پور با اشاره به انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی، پرسید: آیا برنامه ریزی شده است که تبلیغات و اتفاقات از چه زمانی آغاز شود؟
کدخدایی، پاسخ داد: زود وارد انتخابات شدید. البته شورای نگهبان به دلیل اینکه کار نظارتی دارد معمولا کارمان ادامه دار است. کار‌های ما مربوط به تکمیل پرونده‌ها و دریافت گزارشات و... است و کار اجرایی خاصی نداریم. قانون انتخابات ما قانون خوبی نیست. من نمی‌خواهم به مفهوم قانون اساسی تذکر دهم، ولی خیلی جا‌ها خوب نیست برای مثال تبلیغات. ما در رابطه با تبلیغات چیزی نداریم. آنقدر اندک است که فقط ممنوعیت تبلیغات ۲۴ ساعت قبل را داریم، اما اینکه من به عنوان نامزد در یک حوزه کوچک چه اندازه اجازه دارم هزینه کنم؟ پولی که می‌خواهم صرف تبلیغات کنم از کجا می‌آید؟ در آمدم از کجاست؟ کشور‌های مختلف در این رابطه استاندار‌هایی را قرار داده‌اند.
رشیدپور پرسید: شورای نگهبان دغدغه پول کثیف را دارد؟
سخنگوی شورای نگهبان، تصریح کرد: اصولا بله. ما بسیار نگران هم هستیم و مطلبی است که نمی‌توانیم وارد شویم. حتما قانون می‌خواهد. ما همکاری کردیم و حدود یکسال به نمایندگان مجلس نظراتی مشورتی دادند. ولی نمی‌دانم دوستانمان در مجلس هنوز این احساس را ندارند که زودتر تصویب کنند.
مجری برنامه پرسید: انگیزه‌ای ندارند یا اینکه...
کدخدایی، اظهار کرد: نمی‌دانم. نمی‌خواهم نیت خوانی کنم یا خدای ناکرده اصطلاح افترایی هم نسبت به دوستان مجلس صورت نگیرد، ولی خواهش ما این است زودتر انجام شود. در مورد ثبت نام داوطلبان ۱۲ هزار نفر برای ۳۰۰ کرسی اصلا معقول نیست. قانون وقتی هیچ محدودیتی قائل نیست. در ریاست جمهوری ۱۱۰۰ نفر ثبت نام کردند که آن زمان در وزارت کشور اعلام کردم گویا جشنواره انتخابات است.
رشیدپور، گفت: کار به جایی رسید که من هم داشتم برای ثبت نام می‌رفتم.
کدخدایی، واکنش نشان داد: شما که انسان صالح و متدین و خوبی هستید کاش همه مثل شما باشند.
وی افزود: پس بخشی مربوط به تبلیغات است بخشی مربوط به ثبت نام و بخشی مربوط به زمان‌های بررسی صلاحیت‌ها است. به شورا ایراد می‌گیرند که چرا اینگونه نظر دادید؟ ما یک ظرفیت‌هایی داریم که در کل روند انتخابات بین ۵۰ تا ۷۰ روز زمان داریم. ۱۲ هزار نفر را چگونه باید بررسی کنیم؟ ابزار لازم را هم به آن صورت نداریم. گزارش‌های مختلف می‌آید و ما به هر حال در این زمینه مردد هستیم که می‌توانیم در قانون اصلاح کنیم.
مجری، پرسید: در این ازدحام زمانی، شده است که پرونده‌ای را نگاه کنید و بگویید به قیافه این نمی‌خورد آدم خوبی باشد وکنار بگذارید؟ ۱۲ هزار نفر را چطور بررسی می‌کنید؟
کدخدایی، اظهار کرد: نه! مستحضرید روندی دارد که از هیات اجرایی شروع می‌شود و هیات نظارت استان، هیات مرکزی و در نهایت به شورای نگهبان ختم می‌شود. همه انتظار دارند شورای نگهبان همه را تایید کند، اما نمی‌شود. آیا می‌توان کسی که شرایط اولیه را ندارد تایید کرد؟ تا جایی که توان داریم انجام می‌دهیم. این اعتراضات به این دلیل است که قانون انتخابات خوبی نداریم. درخواست ما از دولت و مجلس این است که هرچه سریعتر نسبت به بحث انتخابات اقدام کنند که خیلی دیر است.
به گزارش ایسنا در ادامه برنامه کدخدایی در پاسخ به سوال مخاطبی مبنی بر اینکه در رابطه با قانون منع به کارگیری بازنشستگان در کجای قانون اساسی آمده است که اعضای شورای نگهبان از قانون مصوب مجلس مستثنی هستند؟ اظهار کرد: نظرات کاربران و مردم محترم است، ولی درخواست ما همیشه این است که فارغ از حب و بغض‌های شخصی نسبت به افراد اعلام نظر شود تا بتوانیم زبان یکدیگر را بهتر بفهمیم و بهتر بتوانیم نقد کنیم. هیچ کس از انتقاد نمی‌هراسد و نگران نیست. اگر لازم باشد خودش را اصلاح می‌کند، اما توهین و افترا شایسته مردم خوب ما نیست. من نمی‌خواهم دفاع کنم. اما اگر قانون اعلام کرده بود اعضای شورای نگهبان هم مشمول این قانون هستند شورای نگهبان هیچ ایرادی نداشت. قانون مصوب مجلس است و فقط اعضای شورای نگهبان را مستثنی نکرده است. در هیچ کجای دنیا برای مقامات سیاسی و اجرایی محدودیت سنی قرار نمی‌دهند.
وی ادامه داد: شورای نگهبان هم فقط این اعضای ۱۲ نفر استثنا هستند و بقیه کادر اداری مشمول این قانون هستند. اخیرا پس از اتمام فرصت حدود ۵۰ نفر را در تهران بازنشسته کردیم و حدود ۷۰ نفر هم در استان‌ها که نمایندگانی داشتند اگرچه تعداشان کم است مشمول این قانون شدند. اگر مشکل کشور حل می‌شود همه ما کنار می‌رویم و عده دیگری بیایند خیلی مشکل نیست و ما آماده‌ایم.
رشید پور پرسید: شما در توییتر هستید. بالاخره ما از توییتر استفاده کنیم یا نکنیم؟
سخنگوی شورای نگهبان، ادامه داد: رسانه‌های جدید که آمده تاثیر و محیط خود را دارد و فکر می‌کنم دوستانی که می‌توانند وارد شوند با همین نیت پاکی که دارند خوب است وارد شوند. چرا که فضای مجازی جامعه است و در جامعه خوب و بد دارید و نمی‌توان بد‌ها را یک طرف بگذارید و نگاهشان نکنید. در شورای نگهبان نه روزنامه داریم و نه خبرگزاری و امکانات برخی از دستگاه‌ها را نداریم. استقبال خوبی شده و امیدواریم بتوانیم در جهت اطلاع رسانی خوب عمل کنیم. اگر کسی می‌تواند شبهه‌ای را برطرف کند و اطلاع رسانی خوبی انجام دهد چرا نشود؟
رشیدپور گفت: فیلترشکن خوب می‌خواهد.
کدخدایی، پاسخ داد: ما را به فضای ممنوعه وارد نکنید.
رشید پور به عنوان آخرین سوال پرسید: چه اندازه گمان می‌کنید اگر اجرای قانون اساسی را جدی بگیریم بسیاری از مشکلات کشور مخصوصا در حوزه حقوقی که مردم بر گردن حاکمیت دارند حل خواهد شد؟
کدخدایی پاسخ داد: ما حقوق دانان روی قانون تعصب خاصی داریم و می‌گوییم قانون برای اجرا تصویب شده است. از ابتدا نباید تصور کنیم قانونی می‌نویسیم که اجرا نشود. البته متاسفانه در بحث‌های حقوقی قانون محجور داریم. در ارتباط با قانون اساسی باید توجه داشته باشیم به عنوان الگوی تبلور ملی برای هر کشوری است. با این دید می‌توانیم آن را نادیده بگیریم و نقض کنیم؟ توجه ما این است که در تمامی قوا و نهاد‌های دیگر در قانون اساسی باید اهتمام روزانه اجرای صحیح قانون اساسی باشد که ۹۰ درصد مشکلات فعلی را حل می‌کند.
رشیدپور مجری برنامه پرسید: تا حالا به نتیجه رسیدید که اشتباه می‌کنید؟
کدخدایی پاسخ داد: دلیل اینکه کمتر در حوزه اجرایی هستیم و کار ما یک کار شورایی است و نتیجه نهایی حاصل جمع رأیی است که از شورا استخراج می‌شود معمولا کمتر در این زمینه‌ها چنین وضعیتی هست، ولی بله گاهی اوقات ممکن است در بحث انتخابات و قوانین وجود داشته باشد یا حداقل فکر کنیم اگر روش دیگری داشتیم بهتر بود یا مطلب را به گونه دیگری اگر مطرح می‌کردیم اقبال بیشتری می‌شد. البته در نشست‌های خبری معمولا همه رسانه‌ها و خبرنگار‌ها حضور دارند و راحت سوالات خود را می‌پرسند. رسانه‌ها پل ارتباطی بین مردم و مسئولین هستند.
مجری برنامه در رابطه با رای بالای اصلاح طلبان به کدخدایی پرسید که او در این باره اظهار کرد: مجلس ممکن است اعتراض کند و بگویند ما اصلاح طلب نیستیم. همیشه عرض کردم به عنوان یک حقوقدان وظیفه داریم بر اساس معیار‌های حقوقی و قانونی حرکت کنیم. نمی‌توانیم براساس معیار‌های سیاسی حرکت کنیم. در جایی مطرح کردم شورای نگهبان یک باشگاه سیاسی نیست که بخواهد اظهار نظر سیاسی کند. چون وظیفه حقوقی داریم ناچاریم حرف همه را بشنویم و در همان چارچوب و معیار‌های قانون اساسی و قانون عادی حرکت کنیم. تلاش کردم ارتباطم با همه اقشار همین گونه باشد. از دوستانمان نماینده اصلاح طلب و اصولگرا که در مجلس هستند در مجلس با همه ارتباط دارم و رفت و آمد دوستانه و کاری داریم. اگر کاری داشته باشند. بدون مانع به شورا می‌آیند یا من به مجلس می‌روم. معمولا یکشنبه‌ها به مجلس می‌روم در حالی که کار خاصی ندارم و نظراتشان را می‌شنوم و بیشتر در دسترس قرار می‌گیریم.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه قانون اساسی را چه کسانی نوشتند و اینکه می‌گویند قانون مدرنی است درست است؟ یا مانور تبلیغاتی است؟ خاطرنشان کرد: قانون اساسی در کشور‌های مختلف خیلی سابقه طولانی ندارد. به عنوان یک میثاق ملی و منشور برابری و برادری بین مردم جامعه، عقل بشری به این رسیده است که مشترکات خود را اعلام و حول آن مشترکات جامعه خود را اداره کنیم. گاهی قانون اساسی مانند قانون اساسی ما نوشته شده است و در غالب ۱۷۷ اصل است و یا مانند قانون اساسی امریکا و ژاپن و جای دیگر الزاما قانون اساسی نانوشته است، ولی قانون اساسی دارد پس مهم توافق برسر مشترکات است. در ایران، تجربه قانون اساسی مشروطه را داریم که در دوره مظفرالدین شاه و انتخابات مجلس بود که ظرف یک سال به آن متمم اضافه شد؛ و در دوره رضا خان تغییراتی داشت، ولی هیچگاه به اجرا در نیامد و چیزی به عنوان قانون اساسی نداشتیم.
وی افزود: طعم قانون اساسی را پس از انقلاب و با پیروزی انقلاب چشیدیم. زمانی که حضرت امام در روز‌های منتهی به انقلاب به مهندس بازرگان حکمی را ابلاغ کردند که اولا همه پرسی کنید مردم کدامیک از این نظام‌ها را می‌خواهند خیلی مهم است. در کشور‌های دیگری که انقلاب می‌شود و تحولات اساسی صورت می‌گیرد معمولا انتخاب نوع نظام و تصویب قانون اساسی را برای زمانی می‌گذارند که یک نظام استقرار پیدا کند و بعد سراغ این کار می‌روند. امام قبل از پیروزی انقلاب به مهندس بازرگان حکم می‌دهند برای نوع نظام همه پرسی برگزار شود بعد مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی تشکیل شود و بعد سراغ تشکیل مجلس شورای ملی برود. این خیلی در جامعه ما ارزش محسوب می‌شود.
کدخدایی، گقت: جایی شنیدم، ولی نمی‌دانم درست است یا نه، چون سند آن را ندیدم؛ یکی از نزدیکان امام جایی نقل کرده بودند که آن زمان مشخص بود همه مردم یک نظام اسلامی می‌خواهند و به امام پیشنهاد شده بود وقتی همه مردم شما را قبول دارند هر چه شما بگویید مردم قبول می‌کنند که امام فرموده بودند نه! همه پرسی انجام شود و مردم اعلام کنند که چه نظامی را می‌خواهند که همه پرسی ۱۲ فروردین برگزار شد و بعد هم انتخابات مجلس موسسان که بعد‌ها عنوانش مجلس خبرگان قانون اساسی شد و افراد بزرگی در آن شرکت داشتند. مرحوم شهید بهشتی شناخته‌تر هستند، ولی افرادی که گاهی هم مردم نمی‌دانند مانند آیت الله مکارم شیرازی، حضرت آیت الله صافی و آیت الله سبحانی و افراد بسیار برجسته‌ای در این مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشتند.
رشیدپور پرسید: غیر از مراجع عظام تقلید، چهره‌های شاخص سیاسی هم در این جمع حضور داشتند؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان، بیان کرد: مرحوم شهید آیت، بنی صدر و دیگر افراد و حتی اقلیت‌های دینی مانند ارامنه و کلیمی‌ها حضور داشتند. جامعه ایران جامعه‌ای بود که اقوام و اقلیت‌های مختلف داشت و همه مشارکت داشتند. در تدوین پیش نویس قانون اساسی که تهیه شده بود دکتر حبیبی و اساتید حقوق نقش داشتند. آن زمان ما در کوی دانشجوی دانشگاه تهران می‌نشستیم و بحث می‌کردیم. حتی گروه‌ها و احزاب چپ هم فعالیت می‌کردند، چون متن قانون اساسی در اختیار همه قرار گرفته بود و رسانه و روزنامه مثل الان نبود، ولی منتشر شده بود. هر روز تجمعات دانشجویی و جلسات بحث و گفتگو پیرامون قانون اساسی وجود داشت، ولی قانون اساسی در مسیر شکل گیری یک موضوعی بود که همه مردم زمان تصویب آن را لمس می‌کردند و حس می‌کردند قانون اساسی یعنی چه؟ تک تک اصول و تمام مذاکرات توسط تلویزیون پخش می‌شد. در روزنامه‌ها و دانشگاه‌ها بحث بود و مردم نسبت به پیش نویسی که توسط مجلس موسسان در حال تصویب بود آگاه بودند.
رشید پور خطاب به کدخدایی گفت: آن زمان ما مردم را فعال‌تر می‌دیدیم و تعامل بهتر بود.
وی افزود: نمی‌دانم شاید بخاطر سن افراد و مسئولین بود یا فضای آن زمان و اینکه تازگی داشت تعاملات بیشتری را به همراه داشت. اما باید بدانیم حضرت امام تعبیری دارند که می‌فرمایند مردم، ولی نعمت جامعه هستند که نکته بسیار مهم و ارزشمندی است. امام اعتقاد داشتند نه اینکه خدای ناگرده برای تبلیغات و صورت سازی چنین مطالبی را بگویند و به مردم اعتقاد و اعتماد داشتند به همین دلیل مردم هم به امام هیچ شک و شبهه‌ای نداشتند و کافی بود امام مطلبی را بفرمایند و مردم هم حمایت کنند. از لحاظ ساختاری هم دستور حضرت امام زمان پیروزی انقلاب بود در حالیکه که هیچ کشوری این کار را نمی‌کند. ما با وجود تهدید‌های خارجی و نا آرامی مرز‌ها و اینکه کشور‌های منطقه برایمان شاخ و شانه می‌کشیدند برای اولین بار مسئولین و حضرت امام برقانون گرایی تاکید کردند و خیلی از بزرگان دلسوزانه می‌گفتند که قانون اساسی را چند سال آینده تدوین کنیم امام می‌فرمودند: نه الان باید این تدوین شود و نهایتا باز هم برای قانون اساسی همه پرسی انجام شد یعنی مردمی که مجلس خبرگان را انتخاب کردند و به نظام رای دادند دوباره از آن‌ها پرسیده شود قانون اساسی را قابل دارید یا ندارید. خیلی ارزشمند است. در کشور‌های دگیر مجلس وسسان خودش تایید و تصویب می‌کند و تمام می‌شود، ولی جمهوری اسلامی ایران در سال اول پیروری انقلاب قانون اساسی را اینگونه تصویب می‌کند.
مجری برنامه از کدخدایی، پرسید برای اینکه نسل جوان این مطلب را بهتر درک کند بفرمایید امروز دقیقا سالگرد چه اتفاقی است؟ از شما می‌پرسم پس از ۴۰ سال چقدر به قانون اساسی وفادار ماندیم؟
کدخدایی پاسخ داد: تصویب قانون اساسی در مجلس خبرگان قانون اساسی. اصولا نسبت به همه قوانین وقتی تصویب می‌شود انتظار این است که به اجرا در بیاید، ولی تجربه نشان داده برخی قوانین در طول اجرا یا به دلایل مختلف اجرا نمی‌شوند یا ممکن است انحرافی از آن‌ها حاصل شود. اگر اجرا نمی‌شود باید دید مشکل چیست؟ آیا مشکل اقتضائات اجتماعی است؟ برای مثال کشوری که ممکن است درگیر جنگ باشد نتواند همه حقوق و امتیازاتی که قانون اساسی در نظر گرفته برای مردم فراهم کند. شرایط اقتصادی سخت می‌شود و نتواند وعده‌های داده شده در قانون اساسی برای اشتغال و مسکن و رفاه را تامین کند.
وی، اضافه کرد: گاهی اوقات ممکن است عامدا مسئولین یکی یا برخی از اصول را اجرا نکنند که آنجا نهاد پاسدار قانون اساسی و نظارت‌های مختلف باید به میدان بیایند. از مسئول اجرایی و دست اندرکاران توضیح بخواهند چرا آن اصل اجرا نمی‌شود. گاهی اوقات ممکن است تفسیر مختلفی وجود داشته باشد. انحراف از اینجا شروع می‌شود. به همین دلیل همه قوانین اساسی مرجع تفسیری را درنظر گرفتند. در قانون اساسی امریکا ممکن است مصوبه‌ای تصویب شود کسی اعتراض کند که مغایر فلان اصل قانون اساسی است باید به دیوان عالی کشور برود تا مغایرت داشتن و نداشتن بررسی شود. در برخی کشور‌ها مانند ما نظارت پیشینی داریم که شورای نگهبان، شورای قانون اساسی یا دادگاه‌های قانون اساسی معمولا اینگونه عمل می‌کنند که مصوبه‌ای که وضع شده است را اول باید با قانون اساسی منطبق کنند سپس در مسیر اجرا قرار می‌گیرد. پس باید تفکیک قایل شد که اگر خدای ناکرده انحرافی از قانون اساسی وجود دارد یا اجرا نمی‌شود اجرا نشدنش منوط به اتفاقات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و .. است یا مشکلات دیگری داریم.
رشیدپور، گفت: مردم اصلا به حقوق خود در قانون اساسی واقف نیستند. مردم حقوقی بر گردن حاکمیت دارند که وظیفه من و امثال من است که این حقوق را به مردم یادآوری کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: اصولا ما در آموزش قانون اساسی و آموزش عمومی خود بسیار عقب هستیم. در واقع کوتاهی کردیم. اسناد بالادستی و قوانین مهم در کشور‌های مختلف از سنین پایین آموزش داده می‌شوند تا سنین بالا. ما در مورد قانون اساسی و سایر قوانین کجا چنین آموزشی داشتیم؟
کدخدایی در پاسخ به این سوال که در مورد cft دقیقا ایراد شما به این لایحه چیست؟ بسیاری از نمایندگان اصرار دارند این لایحه منطبق با منافع ملی است، اما شورای نگهبان مغایر با قانون اساسی تشخیص می‌دهد، بیان کرد: شورای نگهبان ایراداتی داشت و مجلس اصلاح کرد و حالا مسیر دیگری دارد که در مجمع تشخیص مصلحت است. cft هم مانند بقیه مصوبات بود و شورای نگهبان هیچ نگاه سیاسی نداشت. عده‌ای می‌گویند این مغایر با منافع ملی است و عده‌ای می‌گویند نه موافق منافع ملی است. ما وظیفه‌مان در شورای نگهبان این است که اگر مغایرت با قانون اساسی و شرع مقدس وجود دارد اعلام کنیم. هر حرفی هم می‌خواهیم بزنیم باید در این چارچوب اعلام کنیم. هر مصوبه‌ای چه cft، چه مصوبه‌ای مربوط به بازنشستگی و ... اگر مغایرت داشته باشد و اعلام نکنیم شما از ما می‌پرسید چرا وظیفه خود را انجام ندادید.
مجری برنامه در واکنش به سخنان کدخدایی گفت: ذهن یک جوان به این سمت می‌رود که برای مثال جملاتی مانند قانون بارزه با تامین منابع مالی تروریسم خیلی جملات قشنگی است، ودر مجلس تصویب شدند و شورای نگهبان این دو جمله مثبت را با چه چیز شرعی و قانونی مغایر تشخیص می‌دهد؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان پاسخ داد: در لایحه cft برای مثال در جایی اعلام شده که شما نمی‌توانید خود را در شرایط خاصی استثنا کنید که ما در حقوق به حق شرط یا تحفظ از آن یاد می‌کنیم. وقتی ما در مجلس در یک ماده واحده چندین مورد شرط قرار می‌دهیم و اعلام می‌کنیم، سوالمان از مجلس این است که آیا این‌ها با هم منطبق است؟ و مرجع کنواسیون این‌ها را از شما می‌پذیرد؟ یا برای مثال در رابطه با آی سی جِی در جایی اجازه داده حق شرط گذاشته شود ما هم پذیرفتیم. این بار هم که به کمیسیون مجلس رفتم اعلام کردم برخی از ایرادات قابل اصلاح است. برخی از این‌ها هم مانند استرداد مجرمین و معاضدت‌های قضایی از قدیم فق‌های شورای نگهبان ایراد داشتند و به مجمع می‌رفت. مهم این است همه نهاد‌ها وظیفه قانونی خود را انجام دهند. اگر منطبق با منافع ملی است مرجع دیگری به نام مجمع تشخیص مصلحت که برای این کار است را داریم که اگر شورای نگهبان براساس چارچوب موازین خود مصوبه‌ای را مغایر دانست، ولی منافع ملی ایجاب می‌کند تصویب شود به مجمع اراسال می‌شود و مجمع تشخیص مصلحت نظر می‌دهد.
مجری برنامه پرسید: پس راه مناسب را عبور از مجمع تشخیص مصلحت می‌دانید؟
وی پاسخ داد: بله. اگر در مجمع تشخیص مصلحت، تشخیص داده شد که منطبق با مصالح ما است این مصوبه هم تصویب خواهد شد.
مجری، گفت: آن زمان شورای نگهبان قانونا نمی‌تواند موضعی داشته باشد.
کدخدایی گفت: شورای نگهبان تبعیت می‌کند. ما حدود ۱۵۰ مصوبه داریم که شورای نگهبان ایراد گرفته و مجمع بنابر مصلحت آن را تایید کرده است.
رشید پور طی سوالی پرسید: ماجرای نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام بر قوانین مجلس چیست؟
سخنگوی شورای نگهبان، بیان کرد: اصل ۱۱۰ قانون اساسی تعیین سیاست‌های کلی نظام را برعهده رهبری قرار داده و نظارت بر این سیاست‌ها هم بر عهده رهبری است. ذیل اصل ۱۱۰ اعلام کرده رهبری می‌تواند برخی از اختیارات خود را به دیگری واگذار کند. در گذشته از اواسط دهه ۸۰ این اختیار به خود مجمع تشخیص مصلحت واگذار شده بود و مجمع نظارت می‌کرد که آیا مجلس شورای اسلامی در تصویب مصوبات سیاست‌های کلی را هم لحاظ کرده یا خیر و اگر مشکلی بود از طریق شورای نگهبان اعلام می‌کرد و ما به مجلس اعلام می‌کردیم و مجلس انجام می‌داد. در سال ۹۶ خود مجمع تشخیص مصلحت و مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیشنهاد دادند اختیاری که به خود مجمع تفویض شده است به هیاتی از داخل مجمع تفویض شود و رهبری هم این پیشنهاد را پذیرفتند که به هیاتی واگذار شود که آن هیات از میان خود اعضای مجمع انتخاب شده و نظارت را آن‌ها انجام می‌دهند یعنی در رویه تغییری صورت نگرفته و به جای خود مجمع هیات منتخبی از مجمع این کار را انجام می‌دهند.
مجری برنامه، پرسید: پس پیشنهاد از سوی مرحوم هاشمی رفسنجانی مطرح شده است؟
کدخدایی پاسخ داد: پیشنهاد از سوی مجمع بوده و تردید دارم خود ایشان بودند یا فرد دیگر. چون نسبت به این چند مصوبه حساسیت بیشتری در جامعه مطرح شد و نکته‌ای مغفول بود که پیشنهاد شده بود آیین نامه جدید تدوین شود که این آیین‌نامه هنوز در مجمع تدوین نشده است. سوال این است که اگر مجمع یا هیات عالی نظارت می‌خواهد اعلام نظر کند همان ظرف زمان مقرری است که شورای نگهبان هم دارد یعنی همان ۲۰ روز؟ یا اصلا زمانی ندارد و هر زمانی می‌تواند مطرح شود. این مطلب هنوز مسکوت است و محل اختلاف است و قرار است بررسی شود.
مجری برنامه در سوال دیگری پرسید: زمان تایید صلاحیت، فردی اگر ۶ نفر موافق و ۶ نفر مخالف بودند چه می‌شود؟
سخنگوی شورای نگهبان پاسخ داد: اصل قضایی است که به نفع متهم و یا همان به نفع فرد رای داده می‌شود.
رشیدپور در قالب سوالی طنز از کدخدایی پرسید: حالا که صحبت از عدد ۶ شد شما استقلالی هستید یا پرسپولیسی؟ اصلا فوتبالی هستید؟
عضو حقوقدان شورای نگهبان، با خنده پاسخ داد: در دوره دبیرستان مجبورمان می‌کردند ورزش کنیم، ولی بعد از آن که اجبار برداشته شد ما هم دیگر همه را فراموش کردیم، ولی ورزشکاران و طرفداران ورزش را دوست داریم.
رشید پور پرسید: فوتبال ملی را پیگیری می‌کنید؟ آخرین بازی فوتبال ایران با کی بود؟
کدخدایی، گفت: حتما. از این سوالات سخت از ما نپرسید.
رشید پور، با خنده گفت: پس پیگیری نمی‌کنید.
مجری با طرح سوال دیگری پرسید: به عقیده شما مهمترین اصل قانون اساسی که در ایران به آن کم لطفی شده است چیست؟ نه به عنوان سخنگوی شورای نگهبان بلکه نظر شخصی خودتان را در این رابطه بیان کنید.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان، پاسخ داد: شاید نتوان یک اصل را به طور خاص مثال بزنیم، اما شاید اصل هشتم قانون اساسی که مربوط و معروف به اصل به امر به معروف و نهی از منکر است. ترتیبات زیبایی در این اصل لحاظ شده اگرچه قانون هم در رابطه با این اصل تصویب شده، اما به نظر من حق آن ادا نشده است. در جایی از این اصل آمده است که در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای است همگانی و متقابل... تا اینجا مشکلی نیست تاکید من برای از این جا به بعد است که می‌گوید وظیفه‌ای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر یعنی من و شما. من اگر اشتباهی کردم انتظار دارم آقای رشیدپور به من تذکر دهد و من نباید ناراحت شوم. دولت اگر ناهنجاری دید از راه صحیح و قانونی پیگیری کند و اصلاح شود و مردم هم نسبت به دولت تدکر دهند. این اصل بسیار زیبا و عمیقی از نظر حقوقی است.
رشیدپور گفت: آقای دکتر الان بیشترین بخش امر به معروف و نهی از منکر از طرف حاکمیت به مردم اعمال می‌شود. یعنی بخش مردمی در حال اعمال است.
کدخدایی گفت: عرض من این است که از طرف حاکمیت اقداماتی که یک دولت انجام می‌دهد همه امر به معروف است. اگر جاده سازی می‌کند یا مقرراتی را وضع می‌کند همه امر به معروف است و چیز دیگری لازم نیست انجام شود. از طرف مردم باید اینگونه منعکس شود که در جامعه امروزی همین رسانه‌ها به عنوان صدای مردم هستند که باید صدای مردم را به گوش مسئولین و دولت در همه جا برسانند. جایی که قانون در حال تصویب بود گفتم مردم باید در این مسیر حرکت کنند. مردم به مردم هم که بدون دخالت شخصی نظر می‌دهند.
مجری برنامه در واکنش گفت: ما آنقدر به برخی قوانین دم دستی عمل کردیم که تا می‌گوییم اصل امر به معروف و نهی از منکر، ۹۹ درصد مردم یاد گشت ارشاد افتاده‌اند. این اتفاق درستی نیست که تا اسمی از یک اصل خوب می‌بریم بگوییم خب گشت ارشاد قرار است عمل کند. اینکه حرف مردم به مسئولان برسد شما در نهاد شورای نگهبان تمهیداتی بیاندیشید مسئولان به حقوق مردم در قانون اساسی قائل باشند نه اینکه تا نکته‌ای در تلویزیون منعکس شد همه دست به دامان جا‌های عجیب و غریب شوند که چرا فلان حرف زده شد و فلان مطالبه مردم مانند کارکنان هفت تپه صورت گرفت.
کدخدایی، بیان کرد: خیلی از این موارد فراوان است.
مجری برنامه، پرسید: یک خلاف قانون اساسی رخ می‌دهد آقای رییس جمهور باید اخطار دهد یا شورای نگهبان باید حواسش باشد؟
سخنگوی شورای نگهبان پاسخ داد: متفاوت است. شورای نگهبان وقتی قانونی در حال تصویب است باید عدم مغایرت با قانون اساسی و شرع را بررسی کند. یعنی بسیاری از قوانین مصوب مجلس را داریم که فق‌های شورای نگهبان به دلیل مغایرت با حقوق مردم ایراد خلاف شرع گرفتند. این مصوبه‌ای که شما در حال تصویب آن هستید حقوق مردم را تضییع می‌کند و به همین دلیل خلاف شرع است. مصداق‌های زیادی دارد. در جا‌هایی اصل ۱۱۳ اشاره دارد که در حوزه اجرا می‌گوید رییس جمهور سوگند یاد می‌کند پاسدار قانون اساسی باشد. طبیعتا در خیلی مواقع رییس جمهور هم می‌تواند ورود کند و اقدام لازم را انجام دهد. گاهی رسانه‌ای می‌شود که رییس جمهور دخالت کند یا تذکر دهد. نه! رییس جمهور می‌تواند اگر انحرافی در حال انجام است لایحه‌ای را تقدیم مجلس کند و از این طریق قانون را اصلاح کند یا اخطار قانون اساسی بدهد.
مجری برنامه در رابطه با قانون منع به کارگیری بازنشستگان پرسید: این تبصره‌هایی که جدیدا و اتفاقا در جا‌هایی که مربوط به دولت هم است رخ می‌دهد چه کسی باید اخطار دهد؟ چه کسی باید جلوی این دور زدن‌ها را بگیرد که ما امیدوارتر به اجرای قانون شویم؟
کدخدایی، گفت: البته، چون قانون عادی است خود مجلس باید انجام دهد. ما دستگاه‌های نظارتی متعددی مانند سازمان بازرسی کل کشور را داریم که وابسته به قوه قضاییه و مسئول نظارت بر حسن اجرای قوانین است. خود مجلس می‌تواند از طریق ابزاری که دارد مانند سوال و استیضاح و تذکر وارد شود. اتفاقا خود مجلس باید در این زمینه پیشگام باشد تا اگر یک دستگاه اجرایی قانون را درست اجرا نمی‌کند از آن سوال کنند و تذکر دهند و اگر لازم است در حد وزیر استیضاح کنند. این‌ها ظرفیت‌های قانون اساسی است.
رشید پور با اشاره به انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی، پرسید: آیا برنامه ریزی شده است که تبلیغات و اتفاقات از چه زمانی آغاز شود؟
کدخدایی، پاسخ داد: زود وارد انتخابات شدید. البته شورای نگهبان به دلیل اینکه کار نظارتی دارد معمولا کارمان ادامه دار است. کار‌های ما مربوط به تکمیل پرونده‌ها و دریافت گزارشات و... است و کار اجرایی خاصی نداریم. قانون انتخابات ما قانون خوبی نیست. من نمی‌خواهم به مفهوم قانون اساسی تذکر دهم، ولی خیلی جا‌ها خوب نیست برای مثال تبلیغات. ما در رابطه با تبلیغات چیزی نداریم. آنقدر اندک است که فقط ممنوعیت تبلیغات ۲۴ ساعت قبل را داریم، اما اینکه من به عنوان نامزد در یک حوزه کوچک چه اندازه اجازه دارم هزینه کنم؟ پولی که می‌خواهم صرف تبلیغات کنم از کجا می‌آید؟ در آمدم از کجاست؟ کشور‌های مختلف در این رابطه استاندار‌هایی را قرار داده‌اند.
رشیدپور پرسید: شورای نگهبان دغدغه پول کثیف را دارد؟
سخنگوی شورای نگهبان، تصریح کرد: اصولا بله. ما بسیار نگران هم هستیم و مطلبی است که نمی‌توانیم وارد شویم. حتما قانون می‌خواهد. ما همکاری کردیم و حدود یکسال به نمایندگان مجلس نظراتی مشورتی دادند. ولی نمی‌دانم دوستانمان در مجلس هنوز این احساس را ندارند که زودتر تصویب کنند.
مجری برنامه پرسید: انگیزه‌ای ندارند یا اینکه...
کدخدایی، اظهار کرد: نمی‌دانم. نمی‌خواهم نیت خوانی کنم یا خدای ناکرده اصطلاح افترایی هم نسبت به دوستان مجلس صورت نگیرد، ولی خواهش ما این است زودتر انجام شود. در مورد ثبت نام داوطلبان ۱۲ هزار نفر برای ۳۰۰ کرسی اصلا معقول نیست. قانون وقتی هیچ محدودیتی قائل نیست. در ریاست جمهوری ۱۱۰۰ نفر ثبت نام کردند که آن زمان در وزارت کشور اعلام کردم گویا جشنواره انتخابات است.
رشیدپور، گفت: کار به جایی رسید که من هم داشتم برای ثبت نام می‌رفتم.
کدخدایی، واکنش نشان داد: شما که انسان صالح و متدین و خوبی هستید کاش همه مثل شما باشند.
وی افزود: پس بخشی مربوط به تبلیغات است بخشی مربوط به ثبت نام و بخشی مربوط به زمان‌های بررسی صلاحیت‌ها است. به شورا ایراد می‌گیرند که چرا اینگونه نظر دادید؟ ما یک ظرفیت‌هایی داریم که در کل روند انتخابات بین ۵۰ تا ۷۰ روز زمان داریم. ۱۲ هزار نفر را چگونه باید بررسی کنیم؟ ابزار لازم را هم به آن صورت نداریم. گزارش‌های مختلف می‌آید و ما به هر حال در این زمینه مردد هستیم که می‌توانیم در قانون اصلاح کنیم.
مجری، پرسید: در این ازدحام زمانی، شده است که پرونده‌ای را نگاه کنید و بگویید به قیافه این نمی‌خورد آدم خوبی باشد وکنار بگذارید؟ ۱۲ هزار نفر را چطور بررسی می‌کنید؟
کدخدایی، اظهار کرد: نه! مستحضرید روندی دارد که از هیات اجرایی شروع می‌شود و هیات نظارت استان، هیات مرکزی و در نهایت به شورای نگهبان ختم می‌شود. همه انتظار دارند شورای نگهبان همه را تایید کند، اما نمی‌شود. آیا می‌توان کسی که شرایط اولیه را ندارد تایید کرد؟ تا جایی که توان داریم انجام می‌دهیم. این اعتراضات به این دلیل است که قانون انتخابات خوبی نداریم. درخواست ما از دولت و مجلس این است که هرچه سریعتر نسبت به بحث انتخابات اقدام کنند که خیلی دیر است.
به گزارش ایسنا در ادامه برنامه کدخدایی در پاسخ به سوال مخاطبی مبنی بر اینکه در رابطه با قانون منع به کارگیری بازنشستگان در کجای قانون اساسی آمده است که اعضای شورای نگهبان از قانون مصوب مجلس مستثنی هستند؟ اظهار کرد: نظرات کاربران و مردم محترم است، ولی درخواست ما همیشه این است که فارغ از حب و بغض‌های شخصی نسبت به افراد اعلام نظر شود تا بتوانیم زبان یکدیگر را بهتر بفهمیم و بهتر بتوانیم نقد کنیم. هیچ کس از انتقاد نمی‌هراسد و نگران نیست. اگر لازم باشد خودش را اصلاح می‌کند، اما توهین و افترا شایسته مردم خوب ما نیست. من نمی‌خواهم دفاع کنم. اما اگر قانون اعلام کرده بود اعضای شورای نگهبان هم مشمول این قانون هستند شورای نگهبان هیچ ایرادی نداشت. قانون مصوب مجلس است و فقط اعضای شورای نگهبان را مستثنی نکرده است. در هیچ کجای دنیا برای مقامات سیاسی و اجرایی محدودیت سنی قرار نمی‌دهند.
وی ادامه داد: شورای نگهبان هم فقط این اعضای ۱۲ نفر استثنا هستند و بقیه کادر اداری مشمول این قانون هستند. اخیرا پس از اتمام فرصت حدود ۵۰ نفر را در تهران بازنشسته کردیم و حدود ۷۰ نفر هم در استان‌ها که نمایندگانی داشتند اگرچه تعداشان کم است مشمول این قانون شدند. اگر مشکل کشور حل می‌شود همه ما کنار می‌رویم و عده دیگری بیایند خیلی مشکل نیست و ما آماده‌ایم.
رشید پور پرسید: شما در توییتر هستید. بالاخره ما از توییتر استفاده کنیم یا نکنیم؟
سخنگوی شورای نگهبان، ادامه داد: رسانه‌های جدید که آمده تاثیر و محیط خود را دارد و فکر می‌کنم دوستانی که می‌توانند وارد شوند با همین نیت پاکی که دارند خوب است وارد شوند. چرا که فضای مجازی جامعه است و در جامعه خوب و بد دارید و نمی‌توان بد‌ها را یک طرف بگذارید و نگاهشان نکنید. در شورای نگهبان نه روزنامه داریم و نه خبرگزاری و امکانات برخی از دستگاه‌ها را نداریم. استقبال خوبی شده و امیدواریم بتوانیم در جهت اطلاع رسانی خوب عمل کنیم. اگر کسی می‌تواند شبهه‌ای را برطرف کند و اطلاع رسانی خوبی انجام دهد چرا نشود؟
رشیدپور گفت: فیلترشکن خوب می‌خواهد.
کدخدایی، پاسخ داد: ما را به فضای ممنوعه وارد نکنید.
رشید پور به عنوان آخرین سوال پرسید: چه اندازه گمان می‌کنید اگر اجرای قانون اساسی را جدی بگیریم بسیاری از مشکلات کشور مخصوصا در حوزه حقوقی که مردم بر گردن حاکمیت دارند حل خواهد شد؟
کدخدایی پاسخ داد: ما حقوق دانان روی قانون تعصب خاصی داریم و می‌گوییم قانون برای اجرا تصویب شده است. از ابتدا نباید تصور کنیم قانونی می‌نویسیم که اجرا نشود. البته متاسفانه در بحث‌های حقوقی قانون محجور داریم. در ارتباط با قانون اساسی باید توجه داشته باشیم به عنوان الگوی تبلور ملی برای هر کشوری است. با این دید می‌توانیم آن را نادیده بگیریم و نقض کنیم؟ توجه ما این است که در تمامی قوا و نهاد‌های دیگر در قانون اساسی باید اهتمام روزانه اجرای صحیح قانون اساسی باشد که ۹۰ درصد مشکلات فعلی را حل می‌کند.
منبع: ایسنا
لینک کپی شد
آهن ملل
ارسال نظر
جدیدترین اخبار
دیگران چه می‌خوانند؟
برچسب های منتخب
پربحث
